Görüşmenin merkezinde ABD’nin hazırladığı 21 maddelik Gazze planı bulunuyor. Planda derhal ateşkes, Hamas’ın elindeki rehinelerin 48 saat içinde serbest bırakılması, İsrail ordusunun kademeli olarak çekilmesi, Gazze’nin yeniden inşası ve yerinden edilenlerin dönüş hakkının garanti altına alınması gibi başlıklar yer alıyor. Ayrıca Gazze’nin yönetiminde Filistin Yönetimi’nin rol alması ve gelecekte bağımsız Filistin devletine giden yola atıf yapılması öngörülüyor.
Netanyahu, bu maddelerin bir kısmına itiraz ediyor. Özellikle Filistin Yönetimi’nin rolü ve Filistin devleti vizyonuna kesinlikle karşı çıkıyor. İsrail medyasına yansıyan bilgilere göre Netanyahu, Washington’daki görüşmede ABD planında değişiklik talep edecek. Ayrıca Batı Şeria’yı ilhak niyetini Trump’a anlatacağı, Suriye sınırında İsrail lehine silahsız bir tampon bölge isteyeceği belirtiliyor.
21 MADDE NEDİR
ABD’nin hazırladığı 21 maddelik Gazze planı henüz resmen açıklanmadı ancak farklı diplomatik kaynaklardan sızan bilgilere göre ana hatları belli oldu. Planın merkezinde derhal ateşkes ilan edilmesi, esirlerin bırakılması, İsrail’in kademeli çekilmesi, Gazze’nin yeniden inşası ve siyasi geleceğe dair düzenlemeler bulunuyor.
İsrail merkezli The Times of Israel gazetesi, Steve Witkoff’un teklifi olduğu iddia edilen 21 maddelik planı haberleştirse de bunun doğruluğu kesin değil.
Planın ilk maddesi, çatışmaların bir an önce durdurulması. ABD, ateşkesle birlikte insani yardımın engelsiz şekilde bölgeye ulaşmasını hedefliyor. Netanyahu ise Hamas tamamen yok edilmeden savaşın bitmeyeceğini söyleyerek bu başlığa çekince koyuyor. Hamas ise ateşkesi olumlu karşılıyor ancak bunun kalıcı olması için İsrail’in çekilmesini şart koşuyor.
İkinci önemli madde, Hamas’ın elindeki rehinelerin 48 saat içinde serbest bırakılması. Washington açısından öncelik esirlerin hayatı. İsrail de bu adımı destekliyor fakat Hamas’ın karşılık olarak şart koşabileceğinden endişe ediyor. Hamas ise tüm esirleri bırakmaya hazır olduğunu ancak bunun karşılığında savaşın sona ermesi ve İsrail’in çekilmesini istediğini belirtiyor.
Üçüncü madde, İsrail ordusunun Gazze’den kademeli çekilmesi. ABD bu adımla gerilimi düşürmek istiyor. İsrail, çekilmenin Hamas’ın toparlanmasına yol açacağı gerekçesiyle itiraz ediyor. Hamas için ise bu, en kritik taleplerden biri.
Dördüncü madde Gazze’nin yeniden inşası. Plan, uluslararası fonlarla altyapının onarılmasını ve yardımların BM ile Arap ülkeleri gözetiminde Gazze’ye ulaştırılmasını öngörüyor. İsrail yardımların Hamas’a gitmeyeceği garantisini ararken, Hamas yardımların doğrudan halka verilmesini istiyor.
Beşinci madde, yerinden edilenlerin dönüş hakkı. Bu başlık, Gazze’den zorla göçün önlenmesini ve ayrılanların geri dönmesini güvence altına alıyor. İsrail demografik sebeplerle buna karşı çıkarken, Hamas bunu en temel şartlarından biri olarak görüyor.
Altıncı madde yönetim geçişiyle ilgili. ABD, Gazze’nin Filistin Yönetimi’ne devredilmesini ve BM ile Arap ülkelerinin sürece dahil olmasını istiyor. Netanyahu ve aşırı sağcı ortakları kesinlikle karşı. Hamas ise Filistin Yönetimi’ne devri reddediyor ve kendi rolünü korumak istiyor.
Son olarak planın siyasi vizyon kısmında, bağımsız Filistin devletine giden yol için ilk adımların atılması öngörülüyor. Bu madde ABD ve Arap ülkeleri için önemli bir hedef. Netanyahu bu ihtimale kesinlikle karşı çıkıyor, koalisyon ortakları da hükümeti devirmekle tehdit ediyor. Hamas ise Filistin devleti perspektifini destekliyor ancak İsrail’in pratikte buna izin vermeyeceğini düşünüyor.
Sızan 21 madde genel olarak üç eksen etrafında toplanıyor: ateşkes ve esirlerin serbest bırakılması, askeri çekilme ve insani yardımın sağlanması, siyasi gelecek ve Filistin devletine giden yol. İsrail için en tartışmalı noktalar Filistin Yönetimi’nin rolü ve devlet vurgusu olurken, Hamas için en kritik başlıklar İsrail’in çekilmesi ve yerinden edilenlerin geri dönüş hakkı. ABD ile Arap ülkeleri açısından öncelik ise savaşın sona ermesi, esirlerin kurtarılması ve Gazze’nin yeniden inşasının başlaması.
TRUMP’TAN MESAJ
Trump ise görüşme öncesinde “Ortadoğu’da ilk kez gerçek bir fırsat var” diyerek umutlu mesajlar verdi ve iki gün içinde kapsamlı bir anlaşma açıklamayı umduğunu söyledi. Ancak Hamas’ın plana resmen yanıt vermediği, sadece aracılar üzerinden “her öneriyi olumlu ve sorumlu biçimde incelemeye hazırız” mesajı verdiği biliniyor.
Bu koşullar altında yapılacak görüşme, yalnızca Gazze’deki savaşın değil, Netanyahu’nun siyasi geleceğinin, Trump’ın Ortadoğu politikalarının ve bölgesel dengelerin gidişatını belirleyebilecek bir dönemeç olarak değerlendiriliyor.
